Quiz i premiera quizowa
Quizy są jedną z popularnych form rozrywki intelektualnej i zabawy, w której uczestniczą przynajmniej dwie osoby: jedna zadająca pytanie i gracz lub gracze odgadujący odpowiedzi. Im więcej osób próbuje odgadnąć rozwiązanie, tym silniejszy duch rywalizacji. Quizy są więc rodzajem konkursu opartego o wiedzę, spostrzegawczość lub refleks. Samo pochodzenie słowa „quiz”, w znaczeniu zadawania pytań, sięga połowy XIX wieku.
Tekstowy, interaktywny i dynamiczny charakter IRC-a sprzyjał przeprowadzaniu quizów, w których może brać udział jednocześnie większe grono ludzi, już od początków jego istnienia. Najpierw były to zwykłe pytania wymyślane na poczekaniu i zadawane na kanałach, a punktacja liczona w notesie. Wkrótce jednak osoby znające się na programowaniu zaczęły pisać specjalne skrypty quizowe ułatwiające prowadzenie rozgrywki i umożliwiające nagradzanie graczy punktami, a na koniec zaprezentowanie rankingu zwycięzców.
Quizy IRC-owe trwają przeciętnie 15-30 minut, w zależności od ich rodzaju, tematyki, liczby i trudności pytań oraz aktywności samych graczy. Sporadycznie zdarzają się trudniejsze lub dłuższe, mogące trwać nawet godzinę. Mogą być z wiedzy ogólnej lub tematyczne. Formuła quizowa jest zwykle typowa: prezentowane jest pytanie, a następnie grający mają czas na udzielenie odpowiedzi. Zwykle jest jedna poprawna odpowiedź na pytanie (np. „Dizzy”), jedna poprawna z kilku podanych („Milionerzy”) lub zestaw poprawnych odpowiedzi („Familiada”). Za poprawne odpowiedzi przyznawane są punkty, za błędne czasem są one odejmowane. Punkty zaś tworzą ranking uczestników quizu. Premiery quizowe są podstawowym źródłem pytań zasilającym bazy quizbotów.
Wraz z upowszechnianiem się rozgrywek quizowych ludzie zaczęli zbierać się, tworzyć społeczność i dedykowane kanały quizowe, zaczęto przykładać coraz większą uwagę do jakości pytań, pisać poradniki dla ich autorów oraz jak je właściwie puszczać czy przestrzegać zasad fair play, wedle których np. niemile widziane lub naganne są zachowania typu podkradanie odpowiedzi czy googlowanie.
Pojawił się w tym czasie termin „premiera quizowa” i choć geneza jego powstania nie jest jednoznaczna, to za autora uważa się gracz o nicku Andrrew. Określeniem tym nazywa się nowe zestawy pytań, które nie były dotąd nigdzie (lub przynajmniej nie na danym kanale) prezentowane i tym samym nie były znane uczestnikom, a które puszczane są w ustalonym wcześniej terminie, zaś wyniki zawodników zwykle wędrują na strony kanałowe zostając utrwalonymi w historycznych rankingach.
Quizy mogą mieć także sponsora, którym może być autor lub dowolna inna osoba. Wówczas zwycięzca, podium lub wszyscy gracze mogą spodziewać się wymiernych nagród (finansowych lub rzeczowych), bądź symbolicznych (np. status operatora na kanale).